2009/09/18

Cluetrain Manifesto


Хэрэв та нэг мэргэжлийг олон жил сурч байж, өндөр үнээр олж авсан байтал нэг л өдөр тэр тань огт хэрэгцээгүй болчихвол та яах вэ? “The Cluetrain Manifesto” -г уншихад надад түрхэн зуур яг тийм сэтгэгдэл төрж байсан юм. Түүнд дэвшүүлсэн санаагаар бол маркетерүүд бидний хийж сурсан стратегийн төлөвлөгөө боловсруулах, зах зээлийн судалгаа хийх, зар сурталчилгааны хөтөлбөр хэрэгжүүлэх гээд зөндөө олон уламжлалт маркетингийн мэдлэг, ур чадвар, түүнтэй холбоотой ном зохиолууд тун удахгүй ашиглалтнаас гарах аж. Cluetrain Manifesto гэж яг юу вэ? гэвэл байгууллагууд болон хувь хүмүүсийг интернетийн шинэ ертөнцөд нэгдэхийг уриалсан “95 сэдэв” бүхий тунхаг бичиг гэж ойлгож болно. Түүнийг Chris Locke, Doc Searls, David Weinberger, Rick Levine зэрэг зохиолчид хамтарч бичсэн бөгөөд 2000 онд түүнийгээ ном болгон хэвлүүлжээ. “95 сэдэв” гэж нэрлэх болсон нь 16-р зууны Христын протестант хөдөлгөөнийг санаачлагч Мартин Лютерийн 95 сэдвээс иш татсан юм. Харин “Cluetrain” гэдэг нь “The clue train stopped there four times a day for ten years and they never took delivery”- гэсэн алдарт хэлц үгнээс гаралтай.
Миний мэддэг маркетинг ор сураггүй алга болчихно гэдэгт би хувьдаа 100 хувь итгэхгүй байна. Гэхдээ арван жилийн өмнө бичигдсэн энэхүү тунхаг бичиг өнөөдөр улам бүр биелэлээ олоод байгаа юм. Хэрэв Cluetrain Manifesto-г арван жилийн өмнө уншсан бол итгэхэд хэцүү л байх байсан ба түүнийг ойшоож байсан хүмүүс ч цөөхөн байсан юм. Харин өнөө үед social media, web 2.0 гээд шинэ харилцааны сувгууд үүсч байгаа нь Cluetrain Manifesto-гийн номлолыг биелэх бүрэн боломжтой болгоод байгаа бөгөөд хүмүүс түүний номыг нь дахин сөхөж харцгааж байна.
Cluetrain Manifesto бизнесийн өнөөгийн хэв маягийг интернет эрс өөрчлөх талаар хүмүүс болон байгууллагуудад дохио өгөхийг оролдсон юм. Интернет бидний амьдралыг хүчтэй өөрчилсөн гэдэгтэй хүн бүр санал нийлэх байх. Гэхдээ интернет нь хүмүүсийн амьдралыг өнөөдрийнхөөс хамаагүй илүү өөрчлөх зорилгоор бүтээгдсэн аж. Интернет хүмүүсийг дэлхийн аль ч өнцгөөс хоорондоо 24 цаг холбогдох боломжтой болгосноор цоо шинэ хувьсалыг эхлүүлсэн. Хэрэглэгчид хоорондоо холбоотой болсноор, тэдний дунд мэдээлэл солилцоо улам хурдан явагдаж, тэд нэг л өдөр байгууллагуудаас ч илүү мэдээлэлтэй, ухаантай болцгооно. Энэ үед зар сурталчилгаа зэрэг байгууллагын хэрэглэгчдээр манипуляци хийх гэсэн аливаа оролдлого бүтэлгүй болж, ашиглалтнаас гарна. Хэрэглэгчид өөрт хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ олж авахдаа байгууллагуудын биш бусад хүмүүсийн зөвлөгөөг сонсдог болно. Та бодоод үз л дээ, хэрэглэгчид өнөөдөр зар сурталчилгаанаас хичнээн их залхсан билээ. Зар сурталчилгааны арга хэрэгсэлүүд улам нарийн овжин болоод ч хэрэглэгчдэд хүрэхээ болиод байна. Иймээс удахгүй хэрэглэгчид зар сурталчилгаа үзэж байхын оронд илүү найдвартай эх сурвалж болох өөрийн найз нөхөдөөсөө интернетээр ямар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хаанаас яаж олж авах талаар асуудаг болох юм байна. Байгууллагууд зөвхөн хэрэглэгчдийг сонсож, тэдэнтэй бусад хүмүүсийн адилаар ярилцаж, тэдний найз болж чадсан нөхцөлд ашиг орлого олох боломжтой юм. Мөн байгууллага дотор ажиллаж байгаа ажиллагсад ч гэсэн хэрэглэгчид. Тэд байгууллагын захиран шатлах ёсыг нураахад чухал үүрэг гүйцэтгэх юм. Хэрэглэгчиддтэй найз болсон байгууллагууд тэдэнтэй харилцахдаа албан бус энгийн үг хэллэг ашиглах болно. Төлөвлөгөө, стратеги боловсруулаад байх ч хэрэггүй болох юм. Энэ бүх санааг 10 жилийн өмнө сэдсэн гэхэд үнэхээр гайхалтай.
За тэгэхээр 95 сэдэв нь надад маш сонирхолтой санагдсан тул хүн болгоны хүртээл болгох гээд орчуулчихлаа (заримыг нь махчилаад, заримыг нь утгачлаад орчуулчихсан, ойлгомжгүй байж магадгүй гэж бодоод англи хэл дээрхийг нь цуг орууллаа).



2009/09/08

Marketing To The Social Web-Larry Weber


Web 2.0 and Beyond-Tom Funk






Advertising 2.0-Tracy L.Tuten



Маркетингийн ирээдүй

Манай улсад social media marketing хэрэгжүүлж байгаа байгууллага одоохондоо цөөхөн байгаа байх. Гэхдээ түүнийг хэрэгжүүлдэг улс орнуудад энэ үнэхээр “hot topic” болоод байна. Хэрэв та social media marketing-ийн талаар өмнө нь сонсож байгаагүй бол А.Мэнд-Оршихын энэхүү бичлэгийг үзэхийг зөвлөе.






Social media үүссэнээс хойш маркетинг болон зар сурталчилгааны хэв маяг маш хурдан өөрчлөгдөж байгаа билээ. Энэ өөрчлөлтүүд эцэст нь маркетингийг юунд хүргэх бол? гэдэг нь сонирхолтой санагдлаа. АНУ-ын нэрт ирээдүй судлаач Gerd Leonhard  ойрын 3-4 жилийн маркетингийн ирээдүйг таамаглажээ. Түүний таамаглалыг товчхон хураангуйлвал :


  • Social media хүмүүсийг холбож өгсөнөөр хүмүүс, тэдний харилцаа, зан төлөвт маш том өөрчлөлт гарна. Энэхүү асар том өөрчлөлтийг бид дөнгөж мэдэрч эхэлж байна.
  • Mobile Broadband-ийн хэрэглээ компьютерээс илүү гарах ба өнөөгийн телевиз, радио, хөгжим, ном гэх мэтийг бүгдийг нь орлох болно. Хэрэглэгчид түүнийгээ байнга биеэндээ авч явах тул мэдээллээс тасрах боломжгүй болно.
  • Маркетингийн тодорхойлолт, фүнкц тэр чигтээ өөрчлөгдөнө : “Бүтээгдэхүүндээ хэрэглэгч олж өгдөг байсан эрингээс хэрэглэгчиддээ бүтээгдэхүүн олж өгдөг эрин рүү шилжих цаг эхэлжээ”-Seth Godin.  
  • Маркетерүүд Google-ийн газрын зургийг ашиглан хэрэглэгчдийн байршилыг тогтоох, тэднийг нарийн судлах боломжтой болно.
  •  Маркетингийн хяналт үгүй болж, түүний оронд хэрэглэгч маркетер хоёрын харилцаа итгэлцэл дээр суурилна. Өөрөөр хэлбэл, маркетерүүд хэрэглэгчдийг удирдаж, хянаж байсан бол тэднийг чиглүүлж, хөгжүүлэх болно.
  • Түлхэх зар сурталчилгаа хийх боломжгүй болно. “Зар сурталчилгаа” нь “агуулга” гэдэг үгтэй дүйцэнэ. Өөрөөр хэлбэл, сурталчилгаа хийдэг байсан бол харилцан яриа хийдэг болно.  
  • Утасны дуудлага, мэдээ, хөгжим, компьютерийн тоглоомууд гэх мэт бүтээгдэхүүнүүд үнэгүй болно. Хэрэглэгчид мөнгө төлж энтертаймент олж авдаг байсан бол мөнгө авдаг болох юм байна.

2009/09/06

“Гуталчин” маркетингийн бяцхан үлгэр


Эрт нэгэн цагт нэгэн гуталчин байжээ. Тэр овсгоо самбаатай нэгэн байсан тул өөрийн бяцхан бизнесээ хурдан өргөтгөж, хотдоо төдийгүй улсдаа нэр хүндтэй гуталын үйлдвэртэй болж гэнэ. Нэгэн өдөр гуталчинд Африк тив рүү гутлаа гаргах санаа төрж, зүүн гарын туслахаа судлаад ир хэмээн тийш нь илгээв. Өнөөх туслах нь хэсэг хугацааны дараа эргэн ирээд, “Африкт хэн ч гутал өмсдөггүй юм байна, энэ зах зээл бидэнд ашиггүй” гэж санаа алджээ. Гуталчин хашир нэгэн байсан тул удалгүй баруун гарын туслахаа дахин өнөөх нутаг руу илгээжээ. Мөн удалгүй эргэн ирсэн туслах хөөр баяртайгаар ийнхүү айлтгав: “Африкчуудад өмсөх гутал алга, бид яаралтай энэ зах зээлд нэвтрэх хэрэгтэй байна”.
Африк яваад ирсэн хоёр туслахын үзэл бодол яагаад ийм их ялгаатай байна вэ? Энэхүү бяцхан үлгэрээр эрэлтийн хоёр төрлийг тайлбарлах гээд үзье . Нэг дэх нь “зах зээлийн эрэлт” (market demand) буюу тодорхой нэг цаг хугацаанд,  тодорхой нэг бүтээгдэхүүний нийт борлуулалтын хэмжээ юм. Нөгөө нэг эрэлт нь “зах зээлийн боломж” (market potential) бөгөөд энэ нь ирээдүйн тодорхой нэг цаг хугацаанд, тодорхой нэг салбарын хүрч болох борлуулалтын дээд хэмжээг илэрхийлнэ. Африкчууд гутал өмсдөггүй гэж дүгнэсэн, зүүн гарын туслах нь “өнөөгийн нөхцөл байдлыг” буюу зах зээлийн эрэлтийг баримжаалагч юм. Харин Африкчуудад өмсөх гутал алга гэж дүгнэсэн, баруун гарын туслах нь “ирээдүйн нөхцөл бололцоог” буюу зах зээлийн боломжийг баримжаалагч гэж хэлж болно. Салбарууд хөгжиж тэлэх тусам зах зээлийн эрэлт нь зах зээлийн боломж руу дөхөж очдог. Иймээс, баруун гарын туслахын зөвлөгөө бодитоор хэрэгжих боломжтой юм. Тэр өөдрөг үзэлтэй, өөртөө итгэлтэй төдийгүй “бизнесийн алсын хараатай” нэгэн аж. Харин зүүн гарын туслах нь гутранга үзэлтэн байсан ба ирээдүйн боломж бололцоог харж чадаагүй билээ. Өөдрөг үзэлтэн, гутранга үзэлтэн хоёр бизнесийн орчинд орохоороо тэс ондоо шийдвэр гаргадаг гэдгийн жишээ энэ билээ. Гэхдээ энэ үлгэр дуусах хараахан болоогүй байна:     
Хоёр туслахын үгэнд толгой нь эргэсэн гуталчин гурав дахь хүнээ Африк руу явууллаа. Энэ удаад тэр маркетингийн мэргэжилтнээ илгээв. Алс холын Африк тивийг зориод ирсэн маркетингийн мэргэжилтэн ийм тайлан гаргажээ : “Африкчууд гутал өмсдөггүйн улмаас тавхайн өвчтэй болсон байна. Би тэдний омгийн ахлагчид гутал тавхайн өвчнөөс сэргийлдэг болох талаар ярьж өгөхөд, тэр ихэд сонирхож байсан. Гутлаа 10$-оор худалдаалвал, хүн амын 70 хувь нь худалдаж авах ба эхний жилдээ 5000 гутал борлуулах боломжтой гэж  тооцоолоход омгийн ахлагч надад тусалсан юм. Тээвэрлэлт, борлуулалтын бүх зардлаа тооцолвол нэгж гуталыг 6$-ийн зардлаар нийлүүлж болох билээ. Нийт орлогоос нийт зардлаа хасаж, ашигаа тооцвол, бид эхний жилдээ 20000$-ын ашиг олох боломжтой байна. Хөрөнгө оруулалтын өгөөж 20 хувь байгаа нь дундаж хөрөнгө оруулалтын өгөөж, 15 хувиас их байгаа тул би энэ зах зээлд орох хэрэгтэй гэж зөвлөж байна.”
Хэрвээ та гуталчингийн оронд байсан бол хэний зөвлөгөөг дагах вэ? Хэн ч мэдээж маркетингийн мэргэжилтэний үгийг дагах байх. Учир нь тэр хувийн үзэл бодлоо түрүүнд тавилгүй, асуудалд илүү болгоомжтой, нягт нямбай хандаж, маркетингийн судалгаа, баримт тооцоон дээр үндэслэж дүгнэлтээ гаргасан. Баруун гарын туслах өөдрөг үзэлтэн төдийгүй хоосон мөрөөдөгч байж болох юм. Түүнийг бодвол маркетингийн мэргэжилтэн “тоо ярьж чаддаг” гэдэг дүрмийг сайн мэддэг нэгэн ажээ.

2009/09/02

ESPN хэрхэн дэлхийн тэргүүлэгч спорт медиа брэнд болсон вэ?


Удахгүй болох гэж буй ESPN-ийн 30 жилийн ойг тохиолдуулан, түүний амжилтын түүхийн талаар сонирхуулья. Билл Расмассэн өөрийн хүү Скот Расмассэнтэй хамтарч ESPN-ийг анх байгуулсан бөгөөд 1979 оны 9-р сарын 7-нд албан ёсоор үүд хаалгаа нээжээ. Хоёрхон давхар жижиг оффис дотор үйл ажиллагаагаа эхлүүлж байсан ESPN, гучхан жилийн дотор дэлхийн номер нэг спорт брэнд болж чадсан юм. 2007 онд Forbes сэтгүүлээс гаргасан дэлхийн хамгийн шилдэг спорт брэндүүдийн жагсалтанд ESPN тэргүүлж, 7.5 тэрбум долларын үнэ цэнэтэй брэнд болох нь тогтоогджээ. Ийнхүү, “Спортын дэлхийн тэргүүлэгч” гэсэн уриан доор өөрсдийгөө зарлах болсон нь ямар ч ор үндэслэлгүйгээр өөрсдийгөө ингэж зарладаг олон компаниудын слоганаас онцгой ялгардаггүй аж. Эцэг хүү Расмассэн мэргэжлийн мөсөн хокейн баг New England Whalers-д ажилдаг байсан бөгөөд 1977 онд хоёул халагдсанаар өөрсдийн шинэ бизнесээ санаачилжээ. Расмассэний бизнесийн санаа нь спортоор мэргэшисан шинэ кабелийн телевиз байгуулах явдал байсан ба тухайн үед кабелийн телевиз нь харьцангуй шинэ ойлголт байжээ. Өдөр шөнөгүй ажиллах чадалтай хиймэл дагуулын тэжээл худалдаж авах нь шөнө цөөхөн цаг ажиллах хэд хэдэн телевизийн блок худалдан авсанаас хамаагүй хямд болохыг мэдсэн Билл, дэлхийн хамгийн анхны 24 цагийн спорт кабелийн телевизийг байгуулахаар шийдсэн. Ингээд Билл өөрийн бизнес санаагаа хэрэгжүүлэхийн төлөө тууштай тэмцэж, он солигдохоос өмнө боломжит бүхий л спортын төлөөлөгчид, кабелийн операторууд болон хөрөнгө оруулагч нартай улзсан байна. Түүний уулзсан бүх хүмүүсийн дунд маш олон үл итгэгчид, цөөн хэдэн итгэгчид байв. Гэсэн ч Билл шийдвэрээсээ няцаагүй бөгөөд үл итгэгч нарыг итгэгч болгох зорилго тавьсан юм. Ингээд шатахуун нийлүүлэгч Getty Oil компанийн санхүүжилтийг олж, хамгийн анхны хөтөлбөр болох спорт мэдээний SportCenter хөтөлбөрөө олон нийтэд дамжуулжээ. Тэр цагаас хойш SportCenter хөтөлбөр өдөр бүр цацагдаж, 2007 оны 2-р сарын 11-нд 30000 дугаар цуврал нь тавигдсан байна.

Түүхээс нь эргэн сөхөхөд, ESPN байгуулагдсан дороо тийм ч амжиллтай байгаагүй бөгөөд 24 цагаа нөхөх спорт хөтөлбөрүүд амархан олддогүй байсан аж. Харин 1987 онд улсын хөл бөмбөгийн шигшээ багийн тоглолтыг Ням гаригийн орой нэвтрүүлэх эрхийг олж авсанаар компанийн хувь тавилан орвонгоороо эргэжээ. Удалгүй ESPN бусад өрсөлдөгчидөө хол давсан ба энэ амжилтын нууц нь тэд хамгийн шилдэг сурвалжилагч нарыг өөртөө ажиллуулдаг байсан явдал юм. ESPN-ийн сурвалжилагчид бүгд тодорхой спортын төрлөөр нарийн мэргэшсэн хүмүүс байсан төдийгүй олны дунд алдар цуутай байжээ. ESPN брэнд болоход түүний хэрэгжүүлдэг байсан кино нь доторх зар сурталчилгаа тус болжээ. Тэрээр, спорт агуулгатай олон холливудын кинонд өөрсдийнхөө хамгийн алдартай хөтлөгч, сурвалжилагчдаа тоглуулдаг байсан юм. 1990 оноос хойш ESPN олон шинэ салбаруудаа байгуулж эхэлсэн. Үүнд, 1993 онд ESPN2, 1996 онд ESPNews,1997 онд ESPN Classic, 2005 онд ESPNU тус тус байгуулагджээ. ESPN International аль 1990 оны ихээр байгуулагдсан бөгөөд өсөн нэмэгдэж буй сансрын антеннын давуу талыг ашиглан Ази, Афик, Латин Америкийн зах зээлд нэвтэрсэн. Харин ESPN дөнгөж 2004 онд Европын зах зээлд нэвтэрсэн хэдий ч хурдан олны танил болжээ. 1994 онд ESPN доктор Ричард Лукерийн ачаар ESPN Sports Poll-ийг зохион бүтээжээ. Энэ нь спорт сонирхогчдын зан төлөв, үзэл бодлыг АНУ-ын хэмжээнд, өдөр болгон үргэлжилсэн маягаар авдаг хамгийн анхны судалгаа юм. 1995 онд Walt Disney компани ESPN-ийн хувьцааны 80 хувийг эзэмших болсоноор түүний удирдлагыг гартаа авчээ. 1996 онд ESPN-ийн ерөнхий захирал Стив Борнстайн нэгэн зэрэг ABC Sports телевизийн сувгийн ерөнхий захиралаар томилогджээ. Үүнээс хойш ESPN болон АВС Sports тун дотно болсоор, 2006 онд үйл ажиллагаагаа нэгтгэх шийдвэр гаргаж, өдгөө ABC Sports-ийн бүх хөтөлбөрүүд “ESPN on ABC” нэрэн доор цацагдаж байгаа юм. Хамгийн сонирхолтой нь, ABC Sports хуулийн дагуу ESPN-ээс салангид бие даасан байгууллага юм. Компанийг амжилтын тавцанд хүргэсэн бас нэгэн зүйл бол ESPN шинэ технологи, шинэчлэлтэнд үргэлж бэлэн байж, түүнийг хурдан шуурхай нэвтрүүлдэг байсан явдал юм. 1998 онд ESPN агаараас шууд бичлэг хийх "Skycam"-ийг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлсэн нь олны талархалыг хүлээжээ. Түүнчлэн, ESPN харилцагчдыг өөртөө татаж, тэдэнтэй маш ашигтай гэрээ байгуулж чаддаг байсан аж. ESPN-ийн хамгийн анхы зар сурталчилгаа захиалагч нь Anheuser-Busch байсан бөгөөд Билл Расмассэн түүнтэй 1.4 сая ам.долларын гэрээ байгуулсан нь кабелийн телевизийн түүхэнд хамгийн том гэрээ болжээ. ESPN олон спорт хөтөлбөрүүдийг шууд болон шууд бусаар нэвтрүүлсээр ирсэн бөгөөд янз бүрийн содон спортын төрлүүд, коллежуудын дунд явагддаг тэмцээнүүд гэх мэт тэр болгон телевизүүдээр цацагдаад байдаггүй нэвтрүүлгүүдийг үзэгчдэд хүргэдэг онцлогтой билээ. Өнөөдөр ESPN 200 гаруй улс оронд, 15 хэлээр цацагдаж байна. ESPN хамгийн үнэтэй кабелийн суваг хэдийч АНУ-д 98 сая өрх захиалж үздэг. Apple Inc, FedEx зэргийн олон томоохон компаниуд 15-30 насны эрэгтэй хэрэглэгчдэд хүрэхийн тулд зар сурталчилгааны цаг худалдаж авсаар байна. ESPN-ээс зар сурталчилгааны цаг худалдаж авахад 30 секунд нь 9,446 ам. доллар бөгөөд нийт орлого нь дундажаар 441.8 сая доллар болдог. Ингээд бодоход, ESPN үнэхээр үл итгэгчдийг итгэгчид болгож чадсан юм.